Tijdens de carnaval vroeg iemand aan mij: ‘Waar wordt het as voor het askruisje van gemaakt?’ Alsof ik als uitvaartbegeleider ineens alles weet over as… Ik weet wel dat er in het katholieke zuiden naast alle optochten tijdens carnaval in verschillende kerken carnavalsmissen worden gevierd en dat de carnaval wordt afgesloten met een viering op aswoensdag. Met een askruisje op het voorhoofd. Als de priester het askruisje aanbrengt zegt hij: ‘Mens denk dat je van stof bent en tot stof zult wederkeren’. De as die hiervoor wordt gebruikt is het overblijfsel van verbrande palmtakken (zoals die van je buxusstruik uit de tuin), die het jaar daarvoor gebruikt werden voor de viering op Palmzondag.
In zak en as
Het ritueel van het askruisje wordt uitgevoerd ter bezinning aan het begin van de veertig dagen durende vastentijd. Als teken vasten en bezinning komt het gebruik van as in de Bijbel veelvuldig voor. De ‘boeteling’ strooide zich as over het hoofd. Vaak ging diegene daarbij gehuld in een zak, die als boetekleed werd gedragen. Vandaar de uitdrukking “in zak en as zitten”.
Met de as van de verbrande palmtakken wordt ook weleens in een crematieviering een askruisje gestrooid op de kist waarin de overledene ligt. Het lichaam is dood, maar het askruisje staat symbool voor de geest die door God in leven wordt gehouden en geleid naar een volmaakt leven.
Een askruisje geeft dus veel betekenis. Een moment om tot jezelf te komen. Een moment van bezinning.
